Tekerlekli sandalye kullanan bireyler için evde güvenli, konforlu ve bağımsız bir yaşam alanı oluşturmak, yaşam kalitesini doğrudan etkiler. Bu amaçla evin her köşesinin, kullanıcının hareket kabiliyetine uygun şekilde düzenlenmesi gerekir. Zemin malzemelerinden mobilya yerleşimine, banyo güvenliğinden aydınlatmaya kadar pek çok faktör, güvenli bir yaşam alanı için önem taşır. Bu yazıda, tekerlekli sandalye kullanıcıları için ev ortamında alınması gereken güvenlik önlemlerini kapsamlı şekilde ele alıyoruz.
Ev kazalarının büyük çoğunluğu kaygan zeminlerde meydana gelir. Tekerlekli sandalye kullanıcıları için bu risk daha da yüksektir. Güvenli bir zemin düzenlemesi için şu önlemler alınmalıdır:
Kaygan halı ve kilimlerden kaçınılmalı, yerine kaymaz tabanlı veya yere sabitlenmiş halılar tercih edilmelidir.
Fayans, mermer ve parke gibi sert yüzeylerde, kaymaz yüzey kaplamaları kullanılmalıdır.
Su sıçraması riski olan alanlarda (örneğin banyo ve mutfak) su geçirmez, kaymaz zemin kaplamaları seçilmelidir.
Tekerlekli sandalye ile ev içinde rahat dolaşabilmek için geçiş alanlarının engelsiz olması gerekir:
Kapı eşikleri mümkünse tamamen kaldırılmalı, kaldırılamıyorsa düşük ve yuvarlatılmış eşik profilleri kullanılmalıdır.
Tüm geçiş alanlarının ve kapı açıklıklarının en az 80 cm genişliğinde olması önerilir.
Koridorlar ve dar alanlar, sandalye ile manevra yapmaya elverişli olacak şekilde düzenlenmelidir.
Evdeki mobilyaların yerleşimi, tekerlekli sandalyenin serbestçe hareket etmesini engellememelidir:
Gereksiz mobilyalar kaldırılmalı, odalar geniş geçiş yolları bırakacak şekilde düzenlenmelidir.
Özellikle oturma odası, yatak odası ve mutfakta sandalyenin rahatça dönebilmesi için en az 150 cm çapında boş alan bırakılması önerilir.
Masa, sandalye, yatak gibi eşyaların yüksekliği tekerlekli sandalye ile uyumlu olmalıdır.
Ev içindeki günlük yaşamı kolaylaştırmak için erişilebilirliği artıracak bazı yardımcı ürünlerin kullanılması önemlidir:
Dolaplar, prizler, ışık anahtarları gibi sık kullanılan unsurlar tekerlekli sandalye seviyesine getirilmelidir.
Uzanma çubukları, kullanıcıların yüksek raflara ya da uzak nesnelere erişimini kolaylaştırır.
Kaymaz destek barları, özellikle banyo, tuvalet ve yatak yanında güvenliği artırır.
Yüksekliği ayarlanabilir masa ve lavabolar, farklı ihtiyaçlara göre kolayca uyarlanabilir.
Banyo ve tuvaletler, evdeki en riskli alanlardandır. Tekerlekli sandalye kullanıcılarının bu alanlarda güvende olabilmesi için şu önlemler alınmalıdır:
Zemin mutlaka kaymaz olmalı, tercihen su geçirmez özellik taşımalıdır.
Duvarlara monte edilen destek barları, kalkış ve oturma esnasında denge sağlar.
Yüksek klozetler veya klozet yükselticiler, oturup kalkmayı kolaylaştırır.
Engelli duş sandalyeleri ve duvara monte edilen duş başlıkları duş almayı güvenli hâle getirir.
Acil çağrı butonları, olası kazalarda yardım istemeyi kolaylaştırır.
Görüş alanının net olması, hem gündüz hem gece güvenlik açısından büyük önem taşır:
Sensörlü gece lambaları, özellikle koridor ve banyo gibi geçiş alanlarında aydınlatmayı otomatik sağlar.
Yatak başı, banyo ve oturma alanlarında kolay ulaşılabilir el fenerleri bulundurulmalıdır.
Acil çağrı sistemleri ve zil butonları, kullanıcının ihtiyaç anında yardım çağırmasını kolaylaştırır.
Ev içi teknolojik sistemler, tekerlekli sandalye kullanıcılarının yaşamını önemli ölçüde kolaylaştırabilir:
Akıllı ev sistemleri (ışık, perde, klima kontrolü gibi) uzaktan kontrol edilebilir hale getirilebilir.
Sesli komut sistemleri, özellikle el hareketleri kısıtlı bireyler için oldukça faydalıdır.
Video destekli güvenlik kameraları ve kapı zilleri, gelen misafirleri tanımayı ve iletişim kurmayı kolaylaştırır.
Evde tekerlekli sandalye kullanıcıları için ne gibi değişiklikler yapılmalıdır?
Zemin kaymaz hale getirilmeli, kapı eşikleri kaldırılmalı, mobilya yerleşimi geçişe uygun olacak şekilde düzenlenmeli ve banyo gibi alanlara destek barları eklenmelidir.
Banyo ve tuvaletlerde neden özel önlemler alınmalıdır?
Çünkü en fazla düşme ve kayma kazaları bu alanlarda olur. Bu yüzden kaymaz zemin, destek barları, yüksek klozet ve acil çağrı sistemleri gibi önlemler büyük önem taşır.
Kapılar için ideal genişlik ne kadar olmalı?
Tekerlekli sandalye geçişi için kapı genişliklerinin minimum 80 cm olması önerilir. Daha geniş kapılar daha konforlu kullanım sağlar.
Zemin için hangi malzemeler tercih edilmelidir?
Kaymaz özellikli vinil, kauçuk tabanlı laminant veya özel kaplamalı sert zeminler tercih edilmelidir. Islak hacimlerde su geçirmez ve kaymaz kaplamalar kullanılmalıdır.