Protez ve Ortez Ürünlerinin Bakımı: Uzun Ömür İçin Tüyolar

Protez ve ortez ürünleri, günlük yaşam kalitesini artıran, hareket kabiliyetini destekleyen ve kullanıcıya konfor sağlayan medikal cihazlardır. Ancak bu ürünlerin uzun ömürlü, güvenli ve hijyenik bir şekilde kullanılabilmesi için doğru bakım ve temizlik rutini son derece önemlidir.
Kullanıcıların büyük bir kısmı, protez ve ortez bakımının sadece yüzeysel temizlikten ibaret olduğunu düşünür. Oysa doğru bakım; hem ürünün yapısını korur, hem de deri tahrişi, enfeksiyon ve mekanik arızaların önüne geçer.

Protez ve Ortez Nedir? Aralarındaki Farklar Nelerdir?

Protez ve ortez kavramları sıkça karıştırılır, ancak işlevleri farklıdır.

Protezler, kaybedilen bir uzvun yerini almak için kullanılan yapay uzuvlardır. Ortezler ise mevcut uzvun fonksiyonunu destekleyen, koruyan veya düzeltici etkisi olan cihazlardır.

Protez Türleri:

• Alt ekstremite protezleri: Bacak ve ayak yerine kullanılan cihazlardır.

• Üst ekstremite protezleri: Kol, el veya parmak fonksiyonlarını taklit eder.

• Estetik protezler: Görsel bütünlüğü sağlar, özellikle yüz bölgesinde kullanılır.

Ortez Türleri:

• Ayak bileği ortezleri (AFO): Duruş ve yürüyüş desteği sağlar.

• Knee brace (diz ortezleri): Spor yaralanmaları veya ameliyat sonrası iyileşmede kullanılır.

• Bel korseleri: Omurga desteği sağlar, duruş bozukluklarında etkilidir.

Her iki ürün grubu da kişiye özel olarak tasarlanmalı ve düzenli bakım yapılmalıdır. Çünkü bu ürünler, vücutla doğrudan temas eder ve ter, nem, bakteriler veya dış etkenler nedeniyle zamanla bozulabilir.

Günlük Bakım Rutinleri: Hijyenin Önemi

Protez ve ortez ürünlerinde günlük temizlik sadece estetik bir gereklilik değil, sağlık açısından da bir zorunluluktur.
Cihazın düzenli temizlenmemesi; kötü koku, cilt tahrişi, mantar veya bakteriyel enfeksiyon riskini artırır.

Protez Bakımında Günlük Adımlar:

1. Gün sonunda çıkarın: Cihazı her günün sonunda dikkatlice çıkarın.

2. Yumuşak bir sabunla temizleyin: Nötr pH’lı sabun veya özel temizleme solüsyonları kullanın.

3. Ilık suyla durulayın: Aşırı sıcak su, protezin malzemesine zarar verebilir.

4. Kuru bezle silin: Nem, metal parçaların paslanmasına veya mantar oluşumuna neden olabilir.

5. Kılıf ve soket kontrolü yapın: Terleme sonucu oluşan nem birikmesini önleyin.

Ortez Bakımında Günlük Adımlar:

• Kumaş veya neopren ortezler için ılık sabunlu su idealdir.

• Her kullanımdan sonra hava alacak şekilde kurutulmalıdır.

• Velcro bantları (cırtlar) zamanla kir tutabilir; bunları yumuşak bir fırçayla temizleyin.

• Metal veya plastik parçaları kontrol edin; gevşeme veya çatlak varsa profesyonel servise danışın.

Hijyen İçin Ek Öneriler:

• Ürünle birlikte verilen kullanım kılavuzuna mutlaka uyun.

• Her temizlik sonrası tamamen kurumasını bekleyin.

• Dezenfektan sprey kullanıyorsanız, alkol oranının malzemeye zarar vermeyeceğinden emin olun.

• Uzun süre kullanılmadığında, güneş görmeyen kuru bir ortamda muhafaza edin.

Protez ve Ortez Ömrünü Uzatmanın 10 Altın Kuralı

Protez ve ortez ürünleri genellikle yüksek maliyetli medikal cihazlardır. Bu nedenle doğru bakım, uzun vadede hem ekonomik hem de sağlık açısından önemlidir. İşte ürünlerin ömrünü uzatmak için dikkat etmeniz gereken 10 önemli kural:

1. Aşırı sıcak ve soğuktan koruyun: Isı değişimleri malzeme deformasyonuna neden olur.

2. Nemli ortamlarda bırakmayın: Özellikle terli ciltle uzun süreli temas küf oluşumuna yol açabilir.

3. Silikon veya deri yüzeyleri düzenli olarak temizleyin.

4. Tornavida, çamaşır makinesi, saç kurutma makinesi gibi sert veya sıcak ekipmanlar kullanmayın.

5. Hareketli parçaları kontrol edin: Cıvata veya eklem bölgelerinin gevşememesi gerekir.

6. Koku oluşuyorsa bakım süresini kısaltın: Bu, bakteri birikimi anlamına gelir.

7. Kullanmadığınız zamanlarda temiz ve kuru bir bez içinde saklayın.

8. Kimyasal temizleyicilerden kaçının: Özellikle alkol ve çamaşır suyu içeren ürünler malzemeyi bozar.

9. Deriyle temas eden bölgeleri nemlendirin: Cilt çatlakları, enfeksiyon riskini artırır.

10. Yılda en az bir kez profesyonel bakım yaptırın.

Sık Yapılan Hatalar ve Doğru Bilinen Yanlışlar

Birçok kullanıcı, ürün bakımını yanlış yaptığının farkında bile değildir. Bu durum hem cihazın performansını düşürür hem de kullanıcının konforunu olumsuz etkiler. İşte en yaygın hatalar:

Yanlış: Protezimi sabun yerine çamaşır suyu ile temizliyorum.

Doğru: Çamaşır suyu, hem protez yüzeyini aşındırır hem de cilde zarar verir.

Yanlış: Ortezimi güneşte kurutuyorum, daha çabuk kuruyor.

Doğru: Güneş ortezin formunu bozar, malzemenin elastikiyetini azaltır.

Yanlış: Metal eklemler paslanmaz, temizlemeye gerek yok.

Doğru: Paslanma olmasa da toz, nem ve ter birikimi mekanik hareketi zorlaştırır.

Yanlış: Koku varsa parfüm sıkmak yeterli.

Doğru: Parfüm geçici olarak kokuyu gizler ancak bakterileri yok etmez.

Yanlış: Ürünümü her gün sabunla yıkamam gerekmiyor.

Doğru: Günlük temizlik hijyen için şarttır. Aksi halde cilt enfeksiyonları gelişebilir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Protez ve ortezleri ne sıklıkla temizlemeliyim?

Her gün kullanımdan sonra temizlenmeli, haftada bir derinlemesine bakım yapılmalıdır.

2. Temizlik için alkol bazlı dezenfektan kullanabilir miyim?

Yalnızca üretici tarafından önerilmişse kullanılabilir; aksi halde malzeme yapısını bozabilir.

3. Protezimde koku oluşursa ne yapmalıyım?

Yumuşak sabunla temizleyin, tamamen kurutun. Koku devam ederse profesyonel servise danışın.

4. Ortezimin cırt bantları artık tutmuyor, ne yapmalıyım?

Bantları değiştirin veya üretici servisine gönderin. Eski bantlar hijyen açısından da risklidir.

5. Protez veya ortez bakımını ihmal edersem ne olur?

Malzeme deformasyonu, cilt tahrişi, enfeksiyon, kötü koku ve cihaz performans kaybı yaşanabilir.